Tekort aan techniek en wetenschap in het basisonderwijs: waar liggen de kansen?

Inleiding

De aandacht voor wetenschap en techniek in het basisonderwijs groeit, maar is nog steeds niet toereikend. Hoewel er steeds meer initiatieven zijn om techniek structureel een plek te geven in de klas, blijft de praktijk vaak achter.

Joep Zoontjes, mede-oprichter van Zappiebox, ziet dit terug op de scholen waar hij techniekboxen test:

"Veel scholen hebben materialen om met techniek aan de slag te gaan, zoals techniektorens en experimenten, maar deze worden niet altijd gebruikt. Dit komt vaak doordat er te weinig leerkrachten met een technische achtergrond zijn. Als juffen en meesters zich onzeker voelen over techniekonderwijs, blijven materialen in de kast liggen en krijgen kinderen niet de kans om spelenderwijs te ontdekken."

In dit artikel bekijken we waarom wetenschap en techniek nog niet de aandacht krijgen die ze verdienen, welke uitdagingen er zijn en welke initiatieven al bijdragen aan een toekomst waarin techniek een vaste plek krijgt in het basisonderwijs.

 

1. Waarom wetenschap en techniek belangrijk zijn in het basisonderwijs

Kinderen zijn van nature nieuwsgierig. Ze willen ontdekken hoe dingen werken, experimenteren en zelf iets bouwen. Wetenschap en techniek helpen hen om kritisch en probleemoplossend te denken – vaardigheden die essentieel zijn in een steeds veranderende wereld.

Daarnaast groeit de behoefte aan technisch en wetenschappelijk opgeleide professionals. De vraag naar ingenieurs, IT-specialisten en innovatieve denkers neemt toe, terwijl de instroom in technische opleidingen achterblijft. Een goede basis op de basisschool kan hier een belangrijke rol in spelen.

 

2. De huidige aandacht voor techniek in het onderwijs

Op veel scholen wordt techniek al structureel aangeboden, bijvoorbeeld via Wetenschap & Techniek (W&T) programma’s of regionale samenwerkingen met bedrijven. Toch blijkt uit onderzoek van Platform Talent voor Technologie dat slechts een deel van de basisscholen techniekonderwijs echt geïntegreerd heeft in het curriculum.

Scholen die actief aan de slag gaan met techniek, merken vaak dat kinderen enthousiast worden en dat het bijdraagt aan hun algemene leerontwikkeling. Maar er zijn ook scholen waar techniek incidenteel aan bod komt en nog niet als vast onderdeel van het lesprogramma wordt gezien.

 

3. Wat zijn de grootste uitdagingen?

Er zijn meerdere redenen waarom wetenschap en techniek niet overal een structurele plek hebben in het onderwijs, hier staan enkele voorbeelden:

• Gebrek aan kennis en zelfvertrouwen bij leerkrachten – Veel leerkrachten hebben geen technische achtergrond en voelen zich minder zeker in het geven van technieklessen.

• Tijdgebrek – Het curriculum zit vol en de nadruk ligt vaak op taal en rekenen, waardoor techniek minder prioriteit krijgt.

• Gebrek aan praktische materialen – Niet elke school heeft de juiste materialen of methodes om techniekonderwijs aantrekkelijk en eenvoudig te maken.

 

4. Welke impact heeft dit op kinderen?

Als kinderen niet in aanraking komen met wetenschap en techniek, krijgen ze minder kansen om deze vaardigheden te ontwikkelen. Dit kan ervoor zorgen dat ze minder snel kiezen voor een technische studie of beroep, terwijl ze daar misschien wel talent voor hebben.

Uit onderzoek blijkt dat vroege blootstelling aan techniek een positieve invloed heeft op creativiteit, probleemoplossend vermogen en kritisch denken. Juist door jonge kinderen op een speelse manier kennis te laten maken met techniek en wetenschap, ontdekken ze waar hun interesses en talenten liggen.

 

5. Hoe scholen en BSO’s techniek en wetenschap kunnen versterken

Gelukkig zijn er al veel initiatieven die scholen en BSO’s ondersteunen bij het integreren van techniekonderwijs. Enkele effectieve methodes zijn:

• Trainingen en ondersteuning voor leerkrachten – Bijvoorbeeld via landelijke programma’s zoals ‘Platform Talent voor Technologie’ of workshops van onderwijsinstellingen.

• Projectmatig en thematisch werken – Door technieklessen te koppelen aan andere vakken (bijvoorbeeld rekenen of aardrijkskunde), wordt het makkelijker om techniek structureel in te passen.

• Gebruik van educatief speelgoed en techniekboxen – Hands-on materialen maken techniekonderwijs toegankelijker. Bijvoorbeeld met de Zappiebox voor onderwijs, waarmee scholen en BSO’s techniekprojecten op een laagdrempelige manier kunnen aanbieden.

• Samenwerkingen met bedrijven en instellingen – Veel regio’s hebben initiatieven waarbij scholen gekoppeld worden aan technische bedrijven voor gastlessen of praktijkopdrachten.

Door deze oplossingen te omarmen, kunnen scholen techniek structureel een plek geven en kinderen enthousiasmeren voor wetenschap en technologie.

 

6. Leren door te doen: de kracht van educatief speelgoed

Een van de meest effectieve manieren om kinderen enthousiast te maken voor techniek is door hen zelf te laten bouwen en experimenteren. Hands-on leren met educatief speelgoed, zoals techniekboxen en bouwpakketten, helpt kinderen om spelenderwijs technische vaardigheden te ontwikkelen.

Bijvoorbeeld:
✔ Zelf bouwen – Kinderen zien direct het resultaat van hun werk, wat zorgt voor trots en zelfvertrouwen.
✔ Leren door te ontdekken – Door zelf te experimenteren, onthouden kinderen beter hoe iets werkt.
✔ Creativiteit stimuleren – Educatief speelgoed biedt ruimte voor eigen ideeën en aanpassingen.

Dit maakt techniekonderwijs niet alleen leuk, maar ook effectiever.

 

7. De toekomst: samen werken aan meer techniek in het onderwijs

De aandacht voor techniek en wetenschap in het onderwijs groeit, maar er is nog een lange weg te gaan voordat het een vast onderdeel van elk lesprogramma is. Dit is een gezamenlijke taak van scholen, leerkrachten, ouders en bedrijven.

• Scholen kunnen investeren in lesmethodes en leerkrachten ondersteunen bij techniekonderwijs.

• Ouders kunnen thuis experimenteren en kinderen stimuleren met educatief speelgoed en bouwsets.

• Bedrijven kunnen hun expertise delen en gastlessen of lesmaterialen aanbieden.

Bij Zappiebox geloven we dat elk kind een maker kan zijn. Daarom werken we samen met scholen en BSO’s om techniek en wetenschap toegankelijker te maken. Wil jij ook bijdragen aan meer techniek in het onderwijs? Bekijk dan de mogelijkheden op Zappiebox voor onderwijs.

Met de juiste aanpak zorgen we ervoor dat techniek niet in de kast blijft liggen, maar een centrale rol krijgt in de klas. Zo bouwen we samen aan de makers van de toekomst!